DİYABETİK AYAK BAKIMI

Diyabetik Ayak Bakımı Nedir?

Son yıllarda hem ülkemizde hem de dünyada hızla yaygınlaşan diyabet hastalığı tüm vücut sistemlerini olumsuz etkilemesinin yanı sıra hastaların ayaklarında da çeşitli sorunların oluşmasına neden olabiliyor. Diyabet hastalığı olan kişilerin tümünün ayakları ile ilgili sorun yaşamaları gibi bir kesinlik bulunmuyor. Diyabet hastaları bilinçli ve iyi bir bakım ile normal ve sağlıklı ayaklara sahip olmayı başarabiliyorlar. 

Diyabet hastalarının ayaklarındaki ter bezleri yavaş çalıştığından zaman içerisinde ayaklarda kurumalar ve çatlamalar başlıyor. Oluşan bu çatlaklardan içeri girebilen bakteriler ise enfeksiyon riskine neden oluyor. Diyabet hastalarının ayaklarında oluşan nasırlar ya da tırnaklarında oluşan bir takım değişikliklerin ve batmaların üzerinde önemle durulması ve mümkün olan en kısa sürede tedavi edilmesi gerekiyor. Bu nedenlerden dolayı diyabet hastalarının ayak bakımları sağlıkları için en önemli konulardan biri olarak kabul ediliyor. 

Diyabetik Ayak Yarası Nasıl Başlar?

Diyabet hastalarında bacaklarda ağrı oluşmasının temel nedeninin damar darlıkları ve tıkanıklıkları nedeni ile yürüme esnasında ihtiyaç duyulan kanın baldır kaslarına gönderilememesi olduğu biliniyor. Başlangıçta herhangi bir belirti görülmezken damarlarda tıkanıklıkların ve daralmaların artmasıyla bacaklarda ağrılar ortaya çıkıyor. Başlangıçta dinlenme dönemlerinde geçen ağrılar ilerleyen zamanlarda istirahat dönemlerinde de görülmeye başlıyor. Diyabetik ayak yaraları ciltte çoğunlukla küçük ancak bir türlü iyileşmeyen bir yara şeklinde ortaya çıkıyor. Hastanın ve hastalığın seyrine göre bazen yavaş bazen ise hızlı bir seyir izleyerek dokuları tahrip ediyor. Bu yaralar bazı hastalarda uzuv kaybıyla sonuçlanabiliyor, çok önemli bir kısmı için ise son derece uzun tedavi süreçlerinin yaşanması gerekiyor. 

Diyabetik ayak yarası oluşumuna etki eden nedenler şu şekilde sıralanabiliyor:

• Damar ve sinir hasarlarından kaynaklanan sorunlar,
• Kontrol altına alınamayan diyabet,
• Sigara kullanımı,
• Kemiklerde deformasyon oluşması,
• Ağır tırnak patolojileri,
• Görme kaybı ve obezite gibi ek sağlık sorunları,
• Yaşın ilerlemesi,
• Hijyen eksikliği

  Diyabetik Ayak Bakımı Ne İşe Yarar?

  Diyabet hastalarında daha önce de belirttiğimiz üzere sıklıkla ayakları ile ilgili sorunlar gelişebiliyor. Ayrıca iyi kontrol edilmeyen yüksek kan şekeri değerleri de  diyabet hastalarının enfeksiyon riskini artırıyor. Bu nedenle diyabet hastalarında fark edilmeyen herhangi bir yara ya da kesik, düzgün ve hızlı bir şekilde iyileşmediği takdirde hemen enfekte olabiliyor. Enfekte olduktan sonraki tedavi sürecinin ise son derece zor olduğu uzmanlar tarafından vurgulanıyor. Bu nedenle diyabetli hastaların ayak sağlıklarına en üst düzeyde dikkat etmesi ve rutin kontrollerini kesinlikle aksatmamaları gerekiyor.

  Diyabet hastalarının ayaklarını, olası duyu kayıplarının tespit edilebilmesi açısından en az yılda bir kez kontrol ettirmeleri öneriliyor. Risk altında bulunan diyabet hastalarının ise ayaklarını her gün kontrol etmeleri, özellikle topuk ve parmak bölgesindeki değişikliklere karşı dikkatli olmaları ayak sağlıkları açısından büyük önem taşıyor. 

  Diyabetliler için Ayak Sağlığı Önerileri!

  1) Sabah kalktığınızda ilk iş olarak ayaklar bir ayna yardımıyla (ayak tabanı ve parmak araları da dahil), herhangi bir çatlak, yara, kabarcık, şişlik vb anormal gelişme var mı kontrol edilmelidir sonrasında;

  2) Ayaklar günlük olarak ılık su ile yıkanmalı (suyun sıcaklığı diyabet olmayan birisince kontrol edilmeli veya derece kullanılmalıdır diyabetli kişide duysal nöropatiye bağlı olarak his kaybı olabilir) ve parmak araları nemli kalmayacak şekilde kurulanmalıdır.

  3) Ayaklar podologunuzun veya doktorunuzun önereceği kremler ile günlük olarak nemlendirilmeli (krem sürülürken tırnak aralarına ve parmak aralarına sürülmemesine dikkat edilmelidir)

  4) Kullanılan ayakkabıların ayak yapınıza uygun olarak seçilmesi, dar uçlu ve topuklu ayakkabı ile parmak arası terlik kullanılmaması gerekmektedir. Ayakkabı giyilmeden önce içerisinde herhangi bir taş böcek vs var mı kontrol edilmelidir.

  5) Ayaklardaki üşüme hissine karşı ısıtıcılara ayaklar dayanmamalı (çünkü nöropatiye bağlı his kaybı gelişmiş olabilir)

  6) Kullanılan çorapların boğazı ile lastiğinin sık olmaması ve pamuklu veya gümüş ipliğinden üretilen çorapların tercih edilmesi gerekmektedir. Tamir görmüş, dikiş izi olan ve deride tahrişe sebep olabilecek yırtık çorapların kullanılmaması gerekmektedir. Çorabın beyaz renkli olmasında olumsuz gelişmelerden (kanama, iltihap gibi) haberdar olabilmeniz açısından fayda vardır.

• Diyabet Hastalarında Tabanlık Kullanımının Önemi:

  Tabanlık kişinin teknolojik aletler yardımıyla ayak altında oluşan basınçlı bölgelerin belirlenmesi (analiz) bu basınçları gidermeye yönelik uygun tabanlığın planlanması (tasarım) ve uygun teknolojilerle donatılmış yerlerde podologlar kontrolünde kullanıma hazır hale getirilmesiyle (üretim) 3 aşamadan geçer. Tabanlık ayak altındaki basınçlı bölgeleri dengeleyerek hastanın ayağında nasır, çatlak topuk, ülser yarası gibi hastalıkların önlenmesini sağlar. Diyabetik ayak ülser yarası oluşmuş hastalarda; yaranın geldiği bölge tabanlıkta off-loading (oyma, boşa çıkarma) uygulaması ile desteklenerek iyileşme sürecini %30 - %60 oranında hızlandırmaktadır.